راه اندازی DHCP Server و DHCP Client در میکروتیک

از مسائل بسیار مهم در دنیای میکروتیک، راه اندازی DHCP Server و DHCP Client در میکروتیک می باشد.

این موضوع زمانی مطرح می شود که در شبکه فاقد سرور DHCP ماکروسافتی یا سوئیچ های مدیریتی باشیم.

پروتکل DHCP چیست ؟

پروتکل DHCP یا همان Dynamic Host Configuration Protocol از اصلی ترین و مهم ترین پروتکل ها است.

این پروتکل و سرویس به منظور تخصیص مواردی شامل IP، Subnetmask و Gateway به کلاینت ها می باشد.

موارد IP , Subnemask و Gateway می تواند بر روی هر تجهیزی که از سرور DHCP درخواست می کند، اعمال گردد.

گفتنی است این پروتکل در لایه ۲ از مدل ۷ لایه ای OSI و با پورت های ۶۷ و ۶۸ فعالیت دارد.

این سرویس به صورت Client و Server می باشدکه براساس درخواست ها در شبکه استفاده می گردد.

در شبکه Local و محلی، به منظور تخصیص IP اختصاصی از این سرویس استفاده می گردد.

درخواست توسط Client به صورت Broadcast ایجاد می شود.

در نهایت توسط DHCP Server براساس سناریو شبکه، آدرس IP به آن کلاینت اختصاص می یابد.

مزایای استفاده از سرویس DHCP

از فواید و مزایای سرویس DHCP به موارد زیر می توان اشاره نمود:

۱- جلوگیری از IP Conflict :

اختصاص IP واحد و خاص به هر کلاینت، سرور و یا هر تجهیز موجود در شبکه

۲- افزایش سرعت اختصاص IP به کلاینتها :

زمانی موقعیتی بوجود می آید که لازم به تغییر DNS کلاینت های می باشد.

بدین منظور با تنظیم مجدد آدرس DNS در DHCP Server و ست کردن آن، این تنظیم را روی سایر کلاینت ها اعمال نماییم.

۳- کاهش زمان مدیریت پیکربندی

۴- امکان تنظیم مجدد آدرس های IP

۵- استفاده مجدد از آدرس های IP هایی که پس از زمان تعیین  و تنظیم شده پایان می یابند.

۶- عدم نیاز به راه اندازی مجدد کلاینت ها پس از ایجاد تنظیم جدید DHCP

۷- پشتیبانی از آدرس های Unicast و Multicast

DHCP چگونه کار میکند

فرآیند سرویس DHCP ، یک فرآیند چهار مرحله ای است.

این فرآیند DORA نام دارد که بیانگر حروف اول چهار مرحله است که به فرآیند DHCP Lease Generation معروف است.

این مراحل به ترتیب زیر می باشد:

۱- DHCP Discover :

در اولین مرحله، کلاینت درخواست خود را برای دریافت IP به صورت Broadcast در شبکه انتشار می دهد.

برای این درخواست آدرس IP خود را برابر ۰.۰.۰.۰ و آدرس IP ارسالی برای مقصد را ۲۵۵.۲۵۵.۲۵۵.۲۵۵ در نظر می گیرد.

۲- DHCP Offer :

در این مرحله تمامی DHCP Server های موجود در شبکه، پیام Broadcast شده از Client در مرحله قبل را دریافت می کنند.

حال سرور یا سرورهای DHCP از رنج IP خود، یک IP و مدت زمان تخصیص آن IP به کلاینت را ثبت می کنند.

این IP و مدت زمان اجاره آن ( Lease Time ) را تحت پیام DHCP Offer به Client ارسال می کنند.

۳- DHCP Request :

Client پس از دریافت تمامی DHCP Offer ها، اولین پیام DHCP Offerی که دریافت کرده است را تایید می کند.

سپس این پیام تایید شده، توسط همان کلاینتی که درخواست داده بود، تحت Packetی در شبکه Broadcast و منتشر می کند.

در این Packet آدرس DHCP Sever ی که Offer آن را تایید کرده را قرار می دهد.

۴- DHCP ACK – DHCP NACK

سپس کلاینت، پیام DHCP Request خود را به DHCP Serverی که Offer آن را تایید کرده ارسال می کند.

اگر IPی که از DHCP Server به Client ، پیشنهاد و Offer شده است، هنوز در Range آن خالی باشد یا توسط Admin حذف نشده باشد، در نتیجه:

DHCP Server تایید نهایی خود را تحت پیام DHCP ACK به Client ارسال می کند.

اما ممکن است که IP پیشنهادی از DHCP Server توسط Admin شبکه حذف شده باشد.

یا اینکه این IP زودتر توسط Client دیگری رزرو شده باشد، پیام DHCP NACK از DHCP Server به Client ارسال می گردد.

در این زمان کلاینت مجبور به انجام تمامی مراحل از ابتدا می باشد.

عدم وجود DHCP در شبکه

درصورتی که DHCP Serverی در شبکه موجود نباشد، کلاینت پس از ارسال پیام DHCP Discover ، به مدت ۱ ثانیه منتظر می ماند.

اگر پاسخی دریافت نکرد، به فواصل زمانی ۹ و ۱۳ و ۱۶ ثانیه بعد، دوباره درخواست خود را ارسال می کند.

اگر بازهم پاسخی دریافت نکرد، این کار را هر ۵ دقیقه یکبار انجام می دهد.

حال اگر بعد از این مدت نیز قادر به دریافت پیدا کردن DHCP Server و دریافت IP نباشد، اقدام به دریافت آدرس APIPA می کند.

آدرس APIPA یا همان Automatic Private IP Addressing ، آدرسی از رنج ۱۶۹.۲۵۴.۰.۰ می باشد.

این آدرس به این دلیل است که Client فقط یک IP گرفته باشد.

قبل از تخصیص آن به Client ، آن را در شبکه Broadcast می کند تا Client دیگری در حال استفاده از آن نباشد.

(با این حال تلاش Client برای دریافت IP از DHCP Server هر ۵ دقیقه یکبار ادامه دارد)

تعاریف در DHCP :

۱- IPConfig :

بوسیله این دستور که در محیط CMD – Command Prompt – اجرا می شود، می توان IP , Subnet و Gateway دریافتی سیستم را مشاهده نمود.

به منظور آزادسازی و دریافت IP جدید، می توان از دستور IPConfig /release و سپس IPConfig /renew در همان CMD استفاده کرد.

۲- IP Reservation :

زمانی که برای سیستم های حاضر در شبکه یا پرینترهای موجود در شبکه، می خواهیم IP رزرو کنیم.

این کار براساس MAC Address آن سیستم، پرینتر یا هر تجهیز دیگری در شبکه و به منظور ثابت نمودن آدرس IP برای آن تجهیز استفاده می گردد.

۳- Lease Time :

مدت زمانی که آدرس IP به یک Client در شبکه تخصیص داده می شود.

این زمان به صورت پیش فرض به مدت ۸ روز می باشد.

حال پس از آشنایی با سرویس DHCP ، مفاهیم و تعاریف آن به راه اندازی DHCP در میکروتیک می پردازیم:

آموزش تنظیم DHCP در میکروتیک :

DHCP در میکروتیک به سه حالت تنظیم می گردد:

۱- راه اندازی DHCP Server در میکروتیک

۲- راه اندازی DHCP Client در میکروتیک

۳- راه اندازی DHCP Relay در میکروتیک

۱- راه اندازی DHCP Server در میکروتیک :

سرویس DHCP Server در میکروتیک روتر

در روتر میکروتیک می‌توانیم برای تمامی ether ها و پورت های روتر، سرویس  DHCP Server را ایجاد نماییم.

کاربرد این روش در شبکه‌های کوچکی است که فاقد سوییچ‌های مدیریتی و سرورهای ماکروسافتی می باشند.

در این حالت می‌توان از روتر میکروتیک به‌عنوان  DHCP Server با همان قابلیت ها،استفاده نمود.

حال به چگونگی تنظیم و راه اندازی DHCP server در روتر میکروتیک می پردازیم:

۱- ابتدا از طریق نرم افزار winbox به روتر متصل می شویم.

راه اندازی DHCP Server و DHCP Client در میکروتیک - صفحه لاگین به روتر

۲- در ابتدای کار نیاز به ست کردن و تنظیم IP برای یکی از پورت های روتر داریم.

این پورت را به منظور آدرس دهی شبکه داخلی در نظر می گیریم.

آدرس IP این پورت را نیز هم رنج شبکه داخلی ست می کنیم.

از بخش IP گزینه Addresses را انتخاب می کنیم.

راه اندازی DHCP Server و DHCP Client در میکروتیک - آدرس دهی

۳- در پنجره باز شده با زدن گزینه + در بالا و سمت چپ پنجره، اقدام به وارد کردن موارد زیر می نماییم:

Address – Network – Interface

راه اندازی DHCP Server و DHCP Client در میکروتیک - آدرس دهی به پورت

۴- مطابق تصویر، IP قرار داده شده برای پورت ۳، به لیست آدرس روتر اضافه شده است.

راه اندازی DHCP Server و DHCP Client در میکروتیک - لیست آدرس روتر میکروتیک

۵- پس از تنظیم IP، اقدام به تنظیم DHCP Server بر روی روتر میکروتیک می نماییم.

راه اندازی DHCP Server و DHCP Client در میکروتیک - راه اندازی DHCP Server

۶- در پنجره DHCP Server ، گزینه DHCP Setup را انتخاب می کنیم.

در اینجا پورتی از روتر میکروتیک را که می خواهیم به شبکه داخلی IP دهد (Ether3) ، را انتخاب می کنیم.

راه اندازی DHCP Server و DHCP Client در میکروتیک - تنظیم Interface

۷- حال در مرحله بعدی ممکن است با پیام خطای زیر مواجه شویم.

این خطا به دلیل آن است که پورت انتخابی ما، مانند سوئیچ است و مستقا نمی تواند کار کند.

حالتی مانند مشکل Master Port بودن در مقاله بروزرسانی روتر میکروتیک – آپدیت RouterOS میکروتیک – قسمت اول بوجود آمده است.

در مقاله بروزرسانی روتر میکروتیک – آپدیت RouterOS میکروتیک – قسمت اول ،

به دلیل پایین بودن ورژن سیستم عامل روتر میکروتیک، از بخش Interfaces می توانستیم با انتخاب پورت مورد نظر، آن را از حالت Master Port بودن خارج کنیم.

یعنی وضعیت Master Port آن را none قرار می دادیم.

راه اندازی DHCP Server و DHCP Client در میکروتیک - خطای interface is slave

۸- در این حالت برای رفع این پیام خطا، از قسمت Bridge در منوی سمت چپ، به تب Port می رویم.

حال با انتخاب پورت – Ether – مورد نظر، آن را از جدول حذف می کنیم.

راه اندازی DHCP Server و DHCP Client در میکروتیک - Bridge - Port

۹- در ادامه مرحل قبل پی می بریم که خطاب بوجود آمده برطرف شده است.

در ادامه Gateway مورد نظر برای Client ها را تنظیم می کنیم.

راه اندازی DHCP Server و DHCP Client در میکروتیک - Gateway

۱۱- در این قسمت بازه و رنج IP دهی DHCP Server را تعیین می کنیم.

این رنج آدرس دهی در جدولی واقع در منوی سمت چپ Winbox و گزینه IP ، قسمت POOL ، قابل رویت می باشد.

راه اندازی DHCP Server و DHCP Client در میکروتیک - آدرس دهی

۱۲- به تنظیم DNS می پردازیم.

با انتخاب شکل فلش جهت دار پایین، می توانیم تعداد بیشتری DNS را اضافه کنیم.

راه اندازی DHCP Server و DHCP Client در میکروتیک - تخصیص dns

۱۳- مرحله Lease Time همان طوری که در ابتدا اشاره شد برای تعیین مدت زمان تخصیص IP به Client می باشد.

یعنی Client تا چه مدتی می تواند IP مورد نظر را در اختیار داشته باشد.

راه اندازی DHCP Server و DHCP Client در میکروتیک - Lease Time

۱۴- در نهایت مشاهده می کنیم که DHCP Server تنظیم شده در جدول DHCP Server روتر میکروتیک ثبت شده است.

با انتخاب و تایید رول اضافه به جدول DHCP Sever، آن را اصلاح نمود.

لازم به ذکر است که رنگ قرمز خط رول اضافه شده به دلیل فعال نبودن LAN مورد نظر است.

راه اندازی DHCP Server و DHCP Client در میکروتیک - سرور DHCP

۱۵- در انتها نیز برای برقراری و اعمال تنظیمات انجام شده توسط DHCP Server روی Client ها،

لازم می باشد تا کارت شبکه Client ها یکبار Disable و مجددا Enable شوند.

راه اندازی DHCP Server و DHCP Client در میکروتیک - کارت شبکه

راه اندازی DHCP Client در میکروتیک

زمانی که می خواهیم روتری را به شبکه اضافه کنیم و در آن شبکه DHCP Server داریم، از این قسمت استفاده می کنیم.

در این حالت روتر میکروتیک اضافه شده به شبکه از DHCP Server آدرس IP خود را دریافت می نماید.

حال تنظیمات این بخش به شکل زیر می باشد:

۱- از بخش IP گزینه DHCP Client را انتخاب می کنیم.

راه اندازی DHCP Server و DHCP Client در میکروتیک - DHCP Client

۲- از تب DHCP Client واقع در پنجره باز شده، Interface مورد نظری را که می خواهیم از DHCP Server ، آدرس IP دریافت کنید را نیز تنظیم می کنیم.

راه اندازی DHCP Server و DHCP Client در میکروتیک - تنظیم پورت dhcp client

۳- مشاهده می کنیم که وضعیت پورت در جدول DHCP Client به حالت Searching درآمده است.

پس از این وضعیت، پورت مورد نظر آدرس خود را از DHCP Server دریافت می نماید.

راه اندازی DHCP Server و DHCP Client در میکروتیک

راه اندازی DHCP Relay در میکروتیک

زمانی که در شبکه یک DHCP Server داریم و روتری وارد شبکه می کنیم.

این روتر حالت میانجی را دارد.

تعدادی Client از طریق سوئیچ با یکی از پورت های روتر در ارتباط هستند.

در طرف و پورت دیگر روتر، DHCP Server قرار دارد.

حال روتر را باید طوری تنظیم نماییم که Clinet ها درخواست خود را از طریق پورت Ether3 به روتر می دهند.

روتر درخواست ها را گرفته و از طریق پورت Ether1 خود به DHCP Server ارسال می کند.

DHCP Server ، آدرس IP را برای هر Clinet تخصیص می دهد.

روتر این آدرس ها را از طریق پورت Ether3 خود که با شبکه کلاینت ها در ارتباط است به آنها می رساند.

برای پیاده سازی این سناریو به شکل زیر اقدام می نماییم:

۱- از بخش IP گزینه DHCP Relay را انتخاب می کنیم.

راه اندازی DHCP Relay در میکروتیک - IP - DHCP Relay

۲- حال در پنجره باز شده موارد زیر را برای DHCP Relay روتر میکروتیک تنظیم می کنیم:

۱- نامی برای DHCP Relay

۲- پورت و Interface مرتبط با DHCP Server واقع در شبکه

۳- آدرس IP سرور DHCP

راه اندازی DHCP Relay در میکروتیک - آدرس DHCP Server

راه اندازی DNS Server در میکروتیک

از نصب و راه اندازی DHCP Server به این نتیجه رسیدیم که :

می توانیم حین راه اندازی، DNS هایی هم برای کلاینت های شبکه تخصیص دهیم.

اما در این قسمت می خواهیم به راه اندازی DNS Server در روتر میکروتیک به صورت مستقل اشاره کنیم.

۱- از قسمت IP گزینه DNS را انتخاب می کنیم.

راه اندازی DHCP Server و DHCP Client در میکروتیک - IP - DNS Server

۲- در پنجره باز شده، DNS هایی که برای Client های شبکه می خواهیم اختصاص دهیم را وارد می کنیم.

با زدن فلش رو به پایین، می توانیم تعداد بیشتری DNS را به بخش DNS Server روتر میکروتیک اضافه کنیم.

راه اندازی DHCP Server و DHCP Client در میکروتیک - تنظیم DNS Server

گردآورنده: علی کاتوزیان


مطالب مرتبط:

آپدیت روتر میکروتیک با Netinstall – کار با Netinstall

بروزرسانی روتر میکروتیک – آپدیت RouterOS میکروتیک – قسمت اول

بروزرسانی روتر میکروتیک – آپدیت RouterOS میکروتیک – قسمت دوم

راه اندازی ارتباط بین دو شبکه داخلی از طریق اینترنت – قسمت اول

راه اندازی ارتباط بین دو شبکه داخلی از طریق اینترنت – قسمت دوم

ارتباط با میکروتیک بیرون از شرکت با Winbox | آموزش شبکه

روشهای اتصال به اینترنت از طریق روتر میکروتیک

راه اندازی portforwarding با استفاده از روتر میکروتیک

آموزش میکروتیک – راه های ارتباط با روتر میکروتیک

دستورات کاربردی در محیط متنی برای مدیریت مسیریاب های میکروتیک

نحوه ایجاد محدودیت در استفاده از اینترنت با روتر میکروتیک

آموزش کار با روتر میکروتیک و کاربردهای آن در شبکه

آشنایی با نرم افزار winbox و کاربردهای آن

تنظیم فایروال میکروتیک برای ایجاد محدودیت دسترسی به اینترنت در شبکه

پشتیبان گیری و بازگردانی تنظیمات روتر میکروتیک ( Mikrotik )

راه اندازی مدیریت کاربران با میکروتیک Mikrotik User Manager – قسمت اول

راه اندازی مدیریت کاربران با میکروتیک Mikrotik User Manager – قسمت دوم


راه اندازی DHCP Server و DHCP Client در میکروتیک